Dlaczego warto dbać o układ amortyzacji?

Mocne bujanie nadwoziem, niepewne prowadzenie w zakrętach i niecodzienne zachowanie samochodu podczas hamowania to znaki, że pora przyjrzeć się amortyzatorom. Ich zużycie następuje stopniowo, dlatego zauważenie pogarszających się parametrów wcale nie jest proste.

Kierowca podczas codziennego prowadzenia samochodu przyzwyczaja się do coraz bardziej miękkich i nieskutecznych amortyzatorów. Co więcej, wcale nie musi odbierać tego jako wadę. Miękkie zawieszenie może wydawać się nawet nieco wygodniejsze, ale to zgubna myśl. W rzeczywistości zużycie amortyzatorów bardzo negatywnie wpływa na bezpieczeństwo jazdy i może uniemożliwić wykonanie awaryjnych manewrów. Obniży też komfort podróżowania – podrzucanie na fotelu samochodowym nie należy do przyjemności. Jeśli po przejeździe przez próg zwalniający samochód buja się jeszcze przez dłuższy czas, podczas hamowania staje dęba, a w zakrętach mocno przechyla się na bok, czas sprawdzić układ zawieszenia. Wyjaśniamy, dlaczego sprawność amortyzatorów jest taka ważna.

Dlaczego sprawne amortyzatory mają tak duże znaczenie?

Amortyzatory stosowane w samochodach mają bardzo duży wpływ na bezpieczeństwo czynne, czyli zapobieganie wypadkom. Odpowiadają za stabilizację samochodu w trakcie jazdy, a także dbają o stały docisk koła do nawierzchni. To właśnie dzięki sprawnym amortyzatorom samochód zachowuje stabilność przejeżdżając przez poprzeczną nierówność, a koło nie podskakuje po najechaniu na dziurę.

Utrzymanie stałego docisku kół do nawierzchni ma ogromne znacznie – opony to jedyne punkty styku samochodu z nawierzchnią. Jeśli więc któreś z kół oderwałoby się od asfaltu lub zaczęło na nim podskakiwać, samochód straciłby ¼ całej powierzchni, która styka się z jezdną. Gdyby zdarzyło się to w zakręcie, mogłoby dojść do utraty panowania nad pojazdem. Dodajmy do tego fakt, że źle amortyzowana masa nieresorowana wpada w duże wibracje, wyraźnie odczuwalne w kabinie pasażerskiej.

Równie niebezpiecznym zjawiskiem jest to, jak zużyte zawieszenie auta zachowuje się po wpadnięciu w poślizg. Samochód ze sprawnymi amortyzatorami zachowuje sztywność, dzięki czemu da się wyprowadzić go z poślizgu. Nie bez przyczyny samochody używane do driftu mają obniżone i utwardzone zawieszenie. Jak zachowa się więc auto z mocno zużytymi amortyzatorami? Niestety taki pojazd ma wyraźną tendencję do dachowania. Nieograniczone tłumieniem amortyzatorów sprężyny zawieszenia działają niczym katapulta, co w konsekwencji prowadzi do koziołkowania samochodu. Podobne zjawisko może wystąpić po dynamicznej zmianie kierunku jazdy.

Jak zużyte amortyzatory wpływają na drogę hamowania?

To nie koniec złych wieści dla osób, które bagatelizują niedostateczny stan amortyzatorów. Jak wspomnieliśmy wcześniej, samochód z uszkodzonymi lub niesprawnymi amortyzatorami ma tendencję do nurkowania w trakcie hamowania i unoszenia przodu po dodaniu gazu. Takie zachowanie mocno wpływa na drogę hamowania. Trzy najważniejsze elementy odpowiadające za skrócenie drogi hamowania to: hamulce, opony i amortyzatory.

O ile dwa pierwsze nie budzą wątpliwości, tak o ostatnim wielu kierowców zapomina. W jaki sposób amortyzatory pogarszają skuteczność hamowania? Zacznijmy od przednich kół. W momencie naciśnięcia na pedał hamulca środek ciężkości samochodu wędruje ku przodowi. Mocniej obciążone koła przedniej osi nie są jednak odpowiednio dociskane do podłoża i wpadają w wibracje przypominające uderzenia młota pneumatycznego. Koła podskakują na asfalcie i nie radzą sobie z tarciem opony o nawierzchnię. Tylne koła również tracą przyczepność, bo gwałtownie spada docisk tylnej osi. W efekcie całe zawieszenie pracuje nieprawidłowo.

Nie można zapomnieć o układach elektronicznych wspomagających kierowcę w trakcie jazdy. Systemy ABS i ESP korzystają z sygnałów generowanych przez czujniki znajdujące się przy kołach. Jeśli jednak zachowanie kół jest nieprawidłowe ani układ stabilizacji jazdy, ani ABS nie dopasuje odpowiedniej reakcji. Warto dbać więc o właściwy stan amortyzatorów i korzystać z oferty sprawdzonych producentów, takich jak Magnum, bo może mieć to większy wpływ na wydłużenie drogi hamowania niż stan hamulców czy opon.

Sprawność amortyzatorów – z czego wynika i jak jest mierzona?

Układ amortyzacji samochodu warto kontrolować przynajmniej dwa razy w roku. Dobrą okazją do tego są sezonowe wymiany opon. Łatwo wówczas skontrolować te uszkodzenia, które są widoczne na pierwszy rzut oka, takie jak wycieki oleju, korozja tłoka czy pęknięcia elementów amortyzatora. Warto również sprawdzić przy okazji także to, czy mocowania amortyzatorów nie mają żadnych luzów.

Sprawność amortyzatorów powinna być zmierzona podczas corocznego badania technicznego. Test sprawności amortyzatorów przeprowadza się na specjalnej maszynie wibracyjnej, która mierzy skuteczność tłumienia. Uzyskany wynik podawany jest w procentach, jednak nawet nowe amortyzatory nie uzyskają 100% sprawności. Wynika to z błędu pomiarowego, którym obarczony jest wynik. Sprawność amortyzatorów współpracujących z wysokoprofilowymi oponami wyjdzie w badaniu wyższa niż w samochodzie z niskoprofilowym ogumieniem. Przyjmuje się, że amortyzatory są sprawne, jeśli ich wynik mieści się w przedziale od 40 do 80%.

Dla zbadania stanu amortyzatorów największe znaczenie ma jednak nie tyle wartość wszystkich kół, ale różnica pomiędzy kołami jednej osi. Różnica sprawności nie powinna być wyższa niż 20-30%. Jeśli więc lewy amortyzator osiąga wynik 30%, a prawy 70%, najpewniej nie będzie się bez wymiany obu egzemplarzy. Obu, bo amortyzatory zawsze wymieniamy parami.

Wymiana amortyzatorów samochodowych – o czym trzeba pamiętać?

Jeśli masz zdolności mechaniczne, możesz podjąć się samodzielnej wymiany amortyzatorów. Zalecamy jednak wizytę w serwisie, bo w trakcie prac mogą wyjść na jaw także dodatkowe problemy w postaci zapieczonych lub skorodowanych śrub. Wykwalifikowany mechanik sprawdzi przy okazji stan pozostałych elementów zawieszenia i uchroni przed kolejnymi mankamentami. Nie bez znaczenia jest fakt, że dobry serwis samochodowy korzysta z wysokiej jakości narzędzi, które nie uszkodzą śrub montażowych.

Szczególnie niebezpiecznym momentem wymiany amortyzatorów jest wydobycie zużytych elementów ze sprężyn zawieszenia. Wymaga to użycia ścisków do sprężyn, a nieprawidłowa obsługa narzędzi grozi wystrzeleniem sprężyn i nakrętek zabezpieczających. Dodatkowym argumentem zachęcającym do zlecenia wymiany amortyzatorów serwisowi jest fakt, że po takim zabiegu zawsze trzeba wykonać korektę geometrii zawieszenia.